تب دنگی در کشور برزیل در سه ماهه اول سال 2022، نسبت به سال گذشته 85 درصد افزایش یافته است.
از ژانویه 2022، برزیل 323900 مورد احتمالی تب دنگی و 79 مورد مرگ ناشی از این بیماری را ثبت کرده است.
ارقام موجود در آخرین بولتن اپیدمیولوژیک وزارت بهداشت حاکی از افزایش 85.6 درصدی آلودگی به این ویروس نسبت به مدت مشابه در سال2021 است. این بیماری از طریق نیش پشه Aedes aegypti منتقل می شود.
در برخی از نقاط کشور، وضعیت بدتر است: در غرب میانه، رشد نسبت به سال گذشته 242 درصد بود. تا کنون، این منطقه 648 مورد در هر 100000 نفر را ثبت کرده است – جنوب با 198 مورد در هر 100000 نفر در رتبه دوم قرار دارد.
در میان پنج شهر بیشترین آسیب دیده، سه شهر در غرب میانه قرار دارند: گویانیا (25100 مورد)، برازیلیا (19200) و آپارسیداد گویانیا (4600). پالماس (7500) .
کلودیا کودسو زیست شناس و اپیدمیولوژیست و محقق بنیاد اسوالدو کروز، بهترین موسسه تحقیقاتی پزشکی برزیل، می گوید: ” آنچه در سال جاری مشاهده می شود، بیانگر فعالیت تب دنگی در برخی از نقاط کشور است، به ویژه در محوری که از توکانتینز به سانتا کاتارینا می رود، از غرب میانه و بخش غربی سان وپائولو می گذرد”.
اما پشت این سناریو چیست؟ و برای مبارزه با آن چه باید کرد؟ متخصصان این بیماری توضیح می دهند که مجموعه ای از عوامل ترکیبی دقیقاً در این دوره زمانی به افزایش تب دنگی کمک کردند.
کلودیا کودسو به یاد می آورد: “ما امسال آب و هوای مطلوبی برای تب دنگی داشتیم، با باران های شدید و طولانی”.
از اواخر سال 2021، زمانی که تابستان آغاز شد، چندین شهر برزیل طوفان های زیادی را ثبت کرده اند که مربوط به پدیده هایی مانند لانینیا و تغییرات آب و هوایی است.
برای پشه آئدس که عامل انتقال تب دنگی است، باران مترادف با آب ایستاده است، جایی که تخم پشه ها بیرون می آیند و لاروها تا زمانی که به مرحله بزرگسالی می رسند رشد می کنند.
سلسو گراناتو، متخصص بیماری عفونی، می‌گوید:” معمولاً، وقتی ماه دسامبر فرا می‌رسد و متوجه تعداد زیادی از پشه آئدس می‌شویم، از قبل می‌توان پیش‌بینی کرد که ماههای مارس و آوریل با موارد زیادی از تب دنگی مواجه خواهیم شد. اما در آستانه سال 2021 تا 2022، پیش بینی ها به دلیل دو بحران بهداشتی دیگر با مشکل مواجه شدند. در همان زمان، برزیل با اپیدمی آنفولانزای H3N2 مواجه شد که باعث افزایش قابل توجه موارد آنفولانزا و گسترش نوع او میکرون ویروس کرونا شد که در پس رکوردهای تعداد عفونت ها قرار داشت.”
این دکتر که همچنین استاد دانشگاه یونیفسپ (دانشگاه فدرال سان وپائولو) است، می‌افزاید: ” سیستم‌های نظارت بر تب دنگی به شدت آسیب دیدند، زیرا در این دو سال گذشته تمرکز تقریباً مطلق بر بیماری همه‌گیری کووید-19 وجود داشت”.
دکتر ملیسا فالکائو، از انجمن بیماری های عفونی برزیل می گوید:” شایان ذکر است که ما در سال 2019 یک اپیدمی بزرگ دنگی در کشور داشتیم، بنابراین از سال 2022 افزایش جدیدی انتظار می رفت، زیرا امواج این بیماری چرخه ای است.”
کلودیا کودسو زیست شناس و اپیدمیولوژیست و محقق بنیاد اسوالدو کروز تاکید می کند که “ما دارای جمعیت فقیر، با مشکلات مسکن، و ناامن بودن شهرها هستیم”. این متخصص توضیح می دهد: “همه اینها کنترل ناقلانی را که بیماری را منتقل می کنند دشوار می کند”.
این اپیدمیولوژیست می افزاید: “اهمیت دادن به شیوع این بیماری در جنوب کشور که در آن فعالیت کم یا تقریباً وجود نداشت، قابل توجه است. این گسترش ممکن است به تغییرات آب و هوایی و سازگاری خود پشه مربوط باشد”.
طبق آنچه در فصول گذشته اتفاق افتاد، این است که موارد تب دنگی حداقل تا اواسط ماه می در کشور افزایش می‌یابد. از آنجا، با رسیدن دماهای پایین تر در جنوب، جنوب شرق و بخشی از غرب میانه، رکوردها باید دوباره کاهش یابد.
کلودیا کودسو: “تعداد مبتلایان به تب دنگی در تابستان به دلیل دمای بالا و میزان بارندگی، بیشتر می شود، اما دوره افزایش بیماری از اکتبر شروع می شود و تا ماه می ادامه می یابد. روند کاهش شدیدتر در تعداد مبتلا به ماه ژوئن می رسد. اما با این وجود، مراقبت های پیشگیری از تب دانگی باید در طول سال انجام شود”.
پس از شناسایی علل مشکل، برای مقابله با این بیماری همه گیر پنهان تب دنگی چه می توان کرد؟
از آنجایی که هیچ واکسن تایید شده ای علیه تب دنگی وجود ندارد، موثرترین اقدامات پیشگیرانه، از بین بردن مکان های تولید مثل پشه ناقل است – و در حالت ایده آل، این کار باید در ژانویه یا فوریه، زمانی که پشه ها شروع به تخم ریزی می کنند، آغاز شود.
متخصصان بیماری های عفونی بیان می کنند که با ظهور بیماری همه‌گیری کووید-19، منابع کمتری برای مبارزه با پشه آئدس و تب دنگی باقی مانده است. آنها اعتقاد دارند که باید روی دود شرط بندی کنند که به مهار پشه بالغ کمک می کند”.
گسترش و تقویت خدمات بهداشت عمومی می تواند بیماران مبتلا به عوارض تب دنگی را در پوشش دهد.
یکی از متخصصان بیماری های عفونی بیان می کند که: “این ویروس چهار نوع سروتیپ دارد، به این معنی که یک فرد می تواند چهار بار به دنگی مبتلا شود. مشکل این است که ابتلا به دومین یا سومین مورد این بیماری، خطر ابتلا به شدیدترین اشکال را افزایش می دهد.”
وزارت بهداشت برزیل، افزایش قابل توجه آلودگی به Aedes aegypti و تعداد موارد بیماری های ناشی از این ناقل را به شدت باران ها و پایبندی کم جمعیت به نظافت خانه هایشان مرتبط می داند.
بر اساس دستورالعمل های نظام یکپارچه بهداشت برزیل، کار میدانی برای مبارزه با پشه ناقل دنگی در درجه اول بر عهده شهرداری ها است.
کارشناسان بهداشتی بیان می کنند که دولت باید سیاست‌های عمومی خود را بازیابی کند و روی فناوری‌های جدید برای مبارزه با این گونه از پشه برنامه ریزی کند. آنها اعتقاد دارند که کارهایی که در چند سال گذشته انجام شده تأثیری نداشته است.
نکته کلیدی دیگر در پیشگیری از تب دنگی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها در حوزه سرویس‌های بهداشتی اولیه است که منجر به افزایش سهم جمعیت در دسترسی به آب، سیستم فاضلاب، جمع‌آوری زباله و زهکشی آب باران میشود.
علاوه بر سیاست های عمومی، کارشناسان به مسئولیت های فردی در مبارزه با تب دنگی توجه می کنند.
توصیه های عمومی برای جلوگیری از هرگونه مخزن آب راکد محافظت نشده در خانه آمده است. پشه می تواند از فضاهای بزرگ به عنوان محل پرورش مانند مخازن آب و استخرهای باز، حتی اشیاء کوچک مانند درب بطری و گلدان گیاهان استفاده کند.
تمیز کردن حیاط و بالکن، توجه ویژه به رسوبات، ناودان ها و اشیایی که در بیرون هستند و می توانند آب باران را جمع کنند، حائز اهمیت است.
نصب نوارهای زرد روی درها و پنجره ها یا استفاده از مواد دافع روی پوست نگرش هایی است که می تواند کمک کننده باشد.
در نهایت، آگاهی از علائم تب دنگی مانند تب، خستگی، قرمزی قسمت‌هایی از بدن، خارش و درد در سر، عضلات، مفاصل یا پشت چشم‌ها بسیار مهم است.
پس از تشخیص بیماری، استراحت، بهبود هیدراتاسیون و در صورت لزوم استفاده از داروهایی که برخی از این ناراحتی ها را برطرف می کند، توصیه می شود.
همه باید نشانه‌هایی را بدانند که نشان می‌دهد بیماری ممکن است به جدی‌ترین اشکال پیشرفت کند. عمده‌ترین آنها استفراغی است که کنترل آن دشوار است، تبی که کاهش نمی‌یابد، درد شکم و خونریزی. در این شرایط مراجعه به اورژانس در اسرع وقت ضروری است.
