لزوم واقع گرایی در آمریکای لاتین
رئیس جمهوری برزیل، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، کشور آرژانتین را به عنوان مقصد اولین سفر بین المللی خود انتخاب کرد. هدف او از این حرکت سیاسی، بازگرداندن اعتبار از دست رفته برزیل با یکی از شرکای تجاری اصلی خود بود.
هیچ چیز نمیتواند رفتار بد سیاسی ژائیر بولسونارو و دولت او را با آرژانتین توجیه کند. بنابراین دیدار لولا، اولین گام در مسیر بازسازی روابطی است که در چهار سال گذشته ویران شده بود. با این حال، این روند، مستلزم واقع‌گرایی از سوی هر دو کشور برای تجزیه و تحلیل چالش‌های داخلی خود است. زیرا آنها درباره بحرانی که بقای مرکوسور را تهدید می‌کند راه سختی را در پیش روی دارند.
در سال 1991 مرکوسور با هدف همگرایی برزیل، آرژانتین، اروگوئه و پاراگوئه ایجاد شد، تا شرایط را برای ورود محصولات و خدمات خود در بازارهای خارجی تضمین کنند. اما، بر خلاف سایر بلوک‌های تجاری که تا همین اواخر تشکیل شده بودند، تا به امروزحتی حصول اهداف اولیه مرکوسور تحقق نیافته است.
آخرین بحران در این بلوک توسط اروگوئه آغاز شد که قصد خود را برای بستن قراردادهای تجارت آزاد فردی با چین و پیوستن به مشارکت ترانس پاسیفیک متشکل از 11 کشور در آسیا و آمریکا اعلام کرد. با این حال، قوانین مرکوسور ایجاب می کند که تصمیمات از این نوع، ماهیت جمعی داشته باشد. اگر برخی می گویند اروگوئه امروز بزرگترین تهدید برای مرکوسور است، این را باید دانست که یکپارچگی بلوک مرکوسور مدت هاست به خطر افتاده است. آرژانتین در برابر هرگونه مذاکره ای که می تواند بازارهایی را برای دفاع از صنعت منحط خود باز کند، موضع گرفته است. اخیراً دولت آرژانتین از امضای قراردادهای تجارت آزاد مرکوسور با کره جنوبی، سنگاپور، کانادا و لبنان جلوگیری کرد. البته در پایان سال گذشته، این کشور تمایل خود را برای بازگشایی مذاکرات برای تغییر بندهای مربوط به بخش خودرو ابراز کرده بود. آرژانتین که دهه‌ها در تله مالی که عامل ضعف ارز و تورم بالای آن است، گرفتار شده است، برای تامین مالی، مشکلات زیادی دارد و برای دور زدن این محدودیت‌ها، به مشارکت با چین متوسل شده است.
برزیل به دلیل گستردگی سرزمینی، جمعیت و اهمیت این کشور از نظر اقتصادی، نمی تواند نقش رهبری خود را در منطقه کنار بگذارد. اگر از نفوذ و ارتباط برزیل در منطقه کاسته شده است، مرهون بی کفایتی دولت بولسونارو بوده که حتی باعث تعلیق توافق تجارت آزاد بین مرکوسور و اتحادیه اروپا شد. توافقی بیش از 20 سال مذاکره شده است و به دلیل سیاست غم انگیز زیست محیطی که از سال 2019 توسط دولت بولسناروراجرا شد، مسدود شده است.
دولت قبلی برزیل بدون مذاکره با اعضا، تعرفه های اعمال شده بر واردات را در پایان سال 2021 به طور یکجانبه کاهش داد. این اولین باری بود که تعرفه مشترک خارجی در 25 سال گذشته تجدید نظر شد. با این حال، این تصمیم به دلیل نیاز به گسترش فضای باز تجاری بلوک نبود، بلکه برای مقابله افزایش تورم که به عنوان مانعی برای انتخاب مجدد بولسونارو تلقی می‌شد، اتخاذ شد. این اقدام به شدت انسجام بلوک مرکوسور را که ستون های آن همواره توسط دیپلماسی ملی حفظ شده است، به خطر انداخت.
لولا با رسیدن به ریاست جمهوری برای سومین بار، قصد خود را برای نجات نقش رهبری کشور در منطقه پنهان نمی کند. به نظر می رسد تامین مالی خط لوله گاز آرژانتین توسط بانک ملی توسعه برزیل برای اتصال میدان گازی Vaca Muerta آرژانتین به برزیل منطقی باشد. اما پیشبرد پروژه‌های میان‌مدت و بلندمدت جدید، از جمله ارز مشترک انحصاری برای معاملات مالی و تجاری بین برزیل و آرژانتین، در شرایط فعلی غیرممکن خواهد بود.
با گذشت بیش 30 سال، مرکوسور نتوانسته است یک توافق واحد را با ده قدرت اصلی اقتصادی جهان ببندد. غلبه بر موانع و فراتر رفتن از اختلافات، به چیزی بیش از سخنرانی های سیاسی نیاز دارد.
منبع: روزنامه استادو
